Dobrostan bydła mięsnego to nie tylko wymóg prawny, ale również kluczowy element wpływający na jakość życia zwierząt oraz efektywność produkcji mięsa. Odpowiednie warunki utrzymania zapewniają zwierzętom komfort, zdrowie i możliwość naturalnych zachowań, co pozytywnie wpływa na ich kondycję. W artykule omówiono najważniejsze aspekty dotyczące przestrzeni życiowej, warunków środowiskowych, systemów utrzymania oraz wymagań żywieniowych.
Wymogi przestrzenne
Dobrostan bydła mięsnego wymaga zapewnienia odpowiedniej powierzchni bytowej, dostosowanej do masy ciała i wieku zwierzęcia.
Minimalna powierzchnia bytowa:
- Dla cieląt o masie ciała do 150 kg wynosi co najmniej 1,5 m².
- Dla cieląt o masie ciała od 150 do 220 kg: co najmniej 1,7 m², z zaleceniem zwiększenia tej powierzchni o 20–50%.
- Dla bydła opasowego o masie ciała do 300 kg: minimalna powierzchnia to 1,6 m², przy czym zaleca się zwiększenie tej powierzchni o 20–50% w systemach wolnostanowiskowych.
- Dla bydła opasowego o masie ciała powyżej 300 kg: minimalna powierzchnia wynosi co najmniej 2,2 m², z możliwością zwiększenia do 3,3 m² w zaawansowanych systemach.
- Dla krów mamek w okresie zimowym minimalna powierzchnia bytowa wynosi 18 m² na sztukę, zaś dla cieląt 6 m².
Utrzymanie grupowe:
- Zwierzęta powinny mieć zapewnioną swobodę ruchu i możliwość kontaktów socjalnych.
- W przypadku cieląt zaleca się grupowanie ich według masy ciała i płci w małe grupy (4–6 sztuk w małych gospodarstwach, 10–20 w dużych).
Systemy wolnostanowiskowe:
- W systemach wolnostanowiskowych z wydzielonymi legowiskami jałówki powyżej 7. miesiąca ciąży powinny mieć co najmniej 4,5 m² powierzchni.
- Jałówki w wieku 6–19 miesięcy powinny mieć dostęp do przestrzeni o powierzchni co najmniej 1,6 m².
Warunki środowiskowe
Warunki środowiskowe w pomieszczeniach inwentarskich odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia zwierząt. Optymalna temperatura, wilgotność względna powietrza oraz ruch powietrza to czynniki, na które hodowcy zwracają szczególną uwagę. Jakość powietrza musi być kontrolowana, aby stężenie dwutlenku węgla, amoniaku i siarkowodoru nie przekraczało odpowiednich parametrów. Ponadto, w pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednie oświetlenie. Naturalne światło powinno docierać do wnętrza przez okna, których powierzchnia stanowi co najmniej 1:18 powierzchni podłogi.
Mikroklimat w pomieszczeniach:
- Optymalna temperatura wynosi od 8 do 16°C dla dorosłych zwierząt oraz 12–20°C dla cieląt do 3 miesięcy.
- Wilgotność względna powinna oscylować w granicach 60–80%.
- Ruch powietrza: 0,3–0,5 m/s, zależnie od pory roku i kategorii zwierząt.
Jakość powietrza:
- Stężenie dwutlenku węgla (CO₂): nie więcej niż 3000 ppm.
- Stężenie amoniaku (NH₃): maksymalnie 20 ppm.
- Stężenie siarkowodoru (H₂S): do 5 ppm.
- Dopuszczalna zawartość kurzu: do 10 mg/m³.
Żywienie i dostęp do wody
Nieodłącznym elementem dobrostanu jest zbilansowana dieta oraz stały dostęp do świeżej wody. Zwierzęta powinny otrzymywać paszę bogatą w białko, energię i mikroelementy. Dorosłe bydło pobiera dziennie około 25–30 kg suchej masy, a jego zapotrzebowanie na wodę wynosi od 30 do 60 litrów. W okresie zimowym, aby zapobiec zamarzaniu wody, stosuje się poidła niezamarzające.
Systemy utrzymania
Najczęściej stosuje się wolnostanowiskowe systemy ściołowe, które dają zwierzętom swobodę poruszania się oraz możliwość realizacji naturalnych zachowań. Ściółka, najczęściej wykonana ze słomy, nie tylko poprawia komfort odpoczynku, ale również pozytywnie wpływa na jakość obornika.
Wymogi dodatkowe
Aby uniknąć stresu cieplnego, hodowcy zapewniają w pomieszczeniach dla bydła odpowiednie wentylatory. Ważne jest unikanie przeciągów, a w okresie zimowym należy zadbać o niezamarzającą paszę i wodę. Hałas powinien być ograniczony do maksimum 80 dB. Regularne kontrole weterynaryjne i ograniczenie stosowania antybiotyków są kluczowe w systemie QMP.
Źródła:
https://zpe.gov.pl/a/parametry-dobrostanu-zwierzat/DKyTYj1aS
https://qmpsystem.eu/jakie-sa-elementy-dobrostanu-bydla
https://www.kalendarzrolnikow.pl/11688/wymogi-dobrostanu-dla-bydla-miesnego
https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ekoschemat-dobrostan-zwierzat