Spożycie czerwonego mięsa, w tym wołowiny, to temat, który nieustannie budzi emocje w debatach na temat zdrowia publicznego i środowiska. Wiele zaleceń dotyczących jego ograniczenia opiera się na kontrowersyjnych badaniach, które w świetle nowych dowodów okazują się niepełne lub wręcz błędne. Podczas 9. Forum Sektora Wołowiny prof. Alice Stanton z Royal College of Surgeons in Ireland przedstawiła szereg argumentów, które rzucają nowe światło na wpływ mięsa na zdrowie i rozwój.
Mit 1: Ograniczenie mięsa to recepta na zdrowie publiczne
Jednym z najbardziej wpływowych badań, na których oparto zalecenia ograniczania spożycia mięsa, jest analiza „Global Burden of Disease” (GBD) z 2019 roku. Jak wskazała prof. Stanton, raport ten drastycznie zawyżył liczbę zgonów przypisywanych konsumpcji czerwonego mięsa – z 25 tys. w 2017 roku do aż 900 tys. w 2019 roku. Autorzy przyznali się do błędów, m.in. nieuwzględnienia korzystnych efektów zdrowotnych wynikających ze spożycia mięsa, takich jak ochrona przed udarem krwotocznym. Obiecano, że w przyszłych analizach liczby te zostaną skorygowane, ale raport GBD z 2019 roku nadal jest cytowany w ponad 2 tysiącach publikacji naukowych.
Mit 2: Mięso można łatwo zastąpić roślinnymi alternatywami
W zaleceniach Komisji EAT-Lancet, które promują tzw. dietę planetarną, postulowano zmniejszenie spożycia mięsa i nabiału o połowę, argumentując to korzyściami zdrowotnymi i środowiskowymi. Jednak, jak zauważyła prof. Stanton, takie podejście nie uwzględnia ryzyk związanych z niedoborem produktów odzwierzęcych. Alternatywy roślinne, które często są wysoce przetworzone, mają więcej cukru i soli, a mniej kluczowych składników odżywczych, takich jak białko, cynk czy żelazo. Przykładem może być niesłodzony napój migdałowy, który zawiera dwa razy więcej soli, ale jedynie 1/3 zawartości cynku i 1/8 białka w porównaniu do mleka.
Mit 3: Spożycie mięsa nie ma wpływu na rozwój dzieci
Podczas forum przytoczono wyniki badania przeprowadzonego w Kenii, które trwało dwa lata i objęło dzieci w wieku 8-12 lat z dwunastu szkół. Podzielono je na cztery grupy – jedna otrzymywała dodatkową porcję warzyw, druga czerwonego mięsa, trzecia nabiału, a czwarta nie wprowadziła żadnych zmian w diecie. Po dwóch latach dzieci z grupy spożywającej mięso i nabiał osiągały lepsze wyniki w nauce niż ich rówieśnicy jedzący dodatkowe warzywa lub pozostający bez dodatków. Wyniki te podkreślają, jak ważną rolę w rozwoju dzieci odgrywają produkty odzwierzęce.
Mit 4: Nadmiar mięsa bardziej szkodzi niż jego brak
Zgodnie z danymi przedstawionymi przez prof. Stanton, niewystarczające spożycie produktów odzwierzęcych ma dużo poważniejsze konsekwencje zdrowotne niż ich nadmiar. Obecnie niemal 1 miliard ludzi na świecie cierpi na chroniczne niedożywienie, a tzw. „głód ukryty” dotyczy kolejnych 2 miliardów osób. Wynika to głównie z niedoborów białka, żelaza, cynku, witaminy D i B12 – składników, które najlepiej dostarczać poprzez żywność pochodzenia zwierzęcego. W regionach, gdzie spożycie mięsa i ryb jest najniższe, częściej występują problemy z prawidłowym wzrostem i rozwojem dzieci.
Co więcej, choć nadmiar mięsa może zwiększać ryzyko chorób przewlekłych o 5-15%, brak produktów odzwierzęcych może podnosić to ryzyko nawet o 1000%.
Mit 5: Dieta planetarna ratuje życie dzięki ograniczeniu mięsa
Dieta planetarna zakłada, że zmniejszenie spożycia mięsa mogłoby uratować życie 11 milionów ludzi rocznie. Jednak, jak zauważyła prof. Stanton, te liczby opierają się głównie na zaleceniach dotyczących ograniczenia soli i kalorii oraz zwiększenia spożycia warzyw – nie zaś na redukcji mięsa. Warto też zauważyć, że dieta uboga w mięso i nabiał niekoniecznie przekłada się na lepsze zdrowie, jeśli zastępuje się je produktami wysoko przetworzonymi.
Podsumowanie: Mięso jako ważny element diety
Dyskusje na temat wpływu czerwonego mięsa na zdrowie muszą być oparte na rzetelnych danych naukowych. Jak wskazuje prof. Stanton, obecne zalecenia często pomijają korzyści płynące z jego spożycia i przeceniają ryzyko. Wołowina i inne produkty odzwierzęce są niezastąpionym źródłem kluczowych składników odżywczych, które wspierają rozwój dzieci, poprawiają wyniki w nauce i zmniejszają ryzyko niedoborów.
W obliczu problemów takich jak głód ukryty i niedożywienie, warto spojrzeć na mięso nie tylko jako kontrowersyjny produkt, ale przede wszystkim jako istotny element zdrowej i zbilansowanej diety.
Źródło: