Zbiera się na burzę i to nie jest prognoza pogody, a (dotyczy) relacji handlowych między Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską. Widmo konfliktu jest coraz bardziej realne, bo 43. prezydent Donald Trump wciela w życie zapowiedzi kampanijne i ostrzega Europę, że nałoży 20-procentowe cła importowe.
Handel produktami rolnymi znów znalazł się w centrum uwagi, gdy prezydent Trump objął urząd i zaczął realizować politykę protekcjonizmu. Administracja zasugerowała zastosowanie taryf na towary przywożone do Stanów Zjednoczonych, co mogłoby skłonić inne kraje do podjęcia działań odwetowych, czemu nie przysłuży się wzajemnym relacjom. Dwustronny handel produktami rolnymi i pokrewnymi między USA a Unią Europejską w 2022 roku wyniósł łącznie 44 miliardy dolarów. Pięć największych pod względem wartości produktów rolnych zza oceanu sprowadzanych do Unii to soja (3 miliardy dolarów), migdały (1,2 miliarda dolarów), pistacje (689 milionów dolarów), whisky (533 miliony dolarów) i przetwory spożywcze (521 milionów dolarów). Natomiast eksport produktów rolnych do USA przekroczył 19,6 mld euro i wygenerował nadwyżkę ponad 10 mld euro tylko w okresie styczeń–sierpień 2024 r., co czyni USA drugim co do wielkości rynkiem Wspólnoty, po Wielkiej Brytanii.
Tarcza Trumpa, cios dla europejskiego rolnictwa
Dla rolników z Unii Europejskiej, którzy już zmagają się z rosnącymi kosztami nakładów i przeszkodami regulacyjnymi, wprowadzenie ceł przez amerykańską administrację może być miażdżące. Historia dostarcza przykładów z pierwszej kadencji Donalda Trumpa: taryfy na francuskie wina, włoskie sery i szkocką whisky, w związku ze sporem o dotacje dla Boeinga, kosztowały europejskich producentów ponad 1,3 mld euro w samym pierwszym roku obowiązywania. Sami francuscy winiarze ponieśli straty w wysokości 600 mln euro. Tym razem stawka jest jeszcze wyższa. Cła na oliwę z oliwek, wino, brandy i inne towary — łatwo zastępowane przez amerykańskie alternatywy — miałyby nieproporcjonalnie duży wpływ na potęgi rolnicze, takie jak Francja, Niemcy i Włochy. Do tego farmerzy wciąż odczuwają skutki niestabilnego rynku nawozów. Na przykład nawozy azotowe są nadal o 14% droższe niż średnia z lat 2019–2021, a ceny fosforanów są o 39,5% wyższe.
Rozważna reakcja na cła
Jeśli USA wprowadzą cła, Bruksela stanie przed trudnymi decyzjami. Odwet może zostać skierowany na amerykańskie nawozy, które stanowią prawie tylko 2-3% dostaw bloku i są możliwe do zastąpienia, ale może to wywołać efekt domina. Eksperci twierdzą, że najlepszym rozwiązaniem dla Europy jest połączenie strategicznej dyplomacji i reformy wewnętrznej. Podczas gdy Bruksela musi współpracować z Waszyngtonem, aby rozwiązać nierównowagę handlową i złagodzić zagrożenia taryfowe, musi również obniżyć koszty dla swoich rolników, łagodząc przepisy i obniżając ceny nawozów oraz paliwa.
Regres czy progres?
Ekonomiści podkreślają, że wolny handel zwiększa poziom produkcji gospodarczej i dochodów, podczas gdy bariery eksportowe zmniejszają jedno i drugie. Dla Europy polityka Donalda Trumpa względem importerów takich jak Chiny, Kanada czy Meksyk oznacza nie tylko zagrożenia, ale i potencjalne szanse. Jeśli Chiny ponownie ograniczą zakupy towarów rolnych z USA, europejscy producenci będą mogli wypełnić powstałą lukę, zwłaszcza w sektorach, które już wcześniej odnotowały wzrost sprzedaży. Wieprzowina, produkty mleczne i rośliny oleiste ponownie mogą stać się kluczowymi artykułami w handlu z Państwem Środka. Na razie europejscy rolnicy mogą tylko czekać i obserwować polityczną grę po drugiej stronie Atlantyku, mając nadzieję, że nie poniosą ciężaru kolejnej wojny handlowej.
Źródła:
https://www.trade.gov/country-commercial-guides/eu-agricultural-sector